بخش پست برق
به گزارش روابط عمومی مجتمع فولاد زاگرس، کارخانه‌های فولادسازی به دلیل استفاده از تجهیزات و فرآیندهای سنگین مانند کوره‌های قوس الکتریکی (EAF)، کوره‌های القایی (IF)، ماشین‌های ریخته‌گری و نورد، ازجمله صنایع با مصرف انرژی الکتریکی بسیار بالا هستند؛ بنابراین، بخش پست برق یکی از واحدهای اساسی در این کارخانه‌ها است که وظیفه توزیع، مدیریت و تثبیت برق موردنیاز بخش‌های مختلف تولید را بر عهده دارد.
وظایف و اهمیت پست برق در فولادسازی
- تبدیل و توزیع برق با ولتاژ مناسب برای تجهیزات مختلف کارخانه
- تأمین برق پایدار برای فرآیندهای تولیدی و جلوگیری از قطعی ناگهانی
- کاهش نوسانات ولتاژ و جلوگیری از آسیب به تجهیزات حساس
- افزایش بهره‌وری انرژی و کاهش اتلاف برق در سیستم‌های الکتریکی
بخش‌های اصلی پست برق در کارخانه فولاد
- ترانسفورماتورها (Transformers)
- وظیفه تبدیل ولتاژ برق ورودی (مثلاً 230 یا 400 کیلوولت) به ولتاژ موردنیاز کارخانه (مثلاً 33، 11 یا 6.6 کیلوولت) را بر عهده دارند.
- ترانسفورماتورهای کوره قوس الکتریکی (EAF Transformers) مخصوص تأمین برق برای کوره‌های قوس الکتریکی با جریان بالا طراحی‌شده‌اند.
- کلید خانه و تابلوهای توزیع (Switchgear & Distribution Panels)
- شامل کلیدهای قدرت، بریکرها (Circuit Breakers)، رله‌های حفاظتی و سیستم‌های کنترل است.
- وظیفه قطع و وصل برق در مواقع اضطراری و جلوگیری از اضافه‌بار را بر عهده دارد.
- سیستم‌های کنترل و پایش انرژی
- نظارت بر مصرف برق و کنترل توزیع انرژی در بخش‌های مختلف (کوره‌ها، نورد، واحدهای کمکی و …)
- اتصال به سیستم‌های اتوماسیون صنعتی (SCADA) برای مدیریت بهینه برق.
- سیستم‌های حفاظت و پایداری شبکه
- محافظت در برابر نوسانات ولتاژ و اضافه‌بار با استفاده از رله‌های حفاظتی و خازن‌ها.
- سیستم‌های UPS و ژنراتورهای پشتیبان برای تأمین برق اضطراری در مواقع قطعی شبکه.
چالش‌ها و الزامات پست برق در فولادسازی
- مصرف بالای برق در کوره‌های قوس الکتریکی (EAF): کوره‌های قوس می‌توانند لحظه‌ای تا چند صد مگاوات برق مصرف کنند که نیاز به تأمین پایدار و قدرتمند دارند.
- مدیریت نوسانات و هارمونیک‌های الکتریکی: استفاده از تجهیزات جبران ساز مانند فیلترهای هارمونیک و خازن‌های اصلاح ضریب توان ضروری است.
- قابلیت اطمینان بالا: هرگونه قطعی یا نوسان برق می‌تواند منجر به خسارات سنگین و توقف تولید شود.
بخش پست برق در مجتمع فولاد زاگرس
برق موردنیاز مجتمع فولاد زاگرس اندیمشک از خط 400 کیلوولت گتوند ـ مهر تأمین می‌شود. این خط، از نیروگاه آبی گتوند علیا با ظرفیت ۲۰۰۰ مگاوات در استان خوزستان انشعاب گرفته‌شده است. سد گتوند در فاصله ۲۵ کیلومتری شمال شوشتر و ۱۰ کیلومتری شهر گتوند بر روی رودخانه کارون احداث‌شده است. انتقال این برق از نیروگاه تا پست 33/400 کیلوولت مجتمع فولاد زاگرس از طریق خط انتقال ۱۵ کیلومتری صورت می‌گیرد.
پس از ورود انرژی به پست ٤٠٠ کیلوولت كارخانه، برق توسط دو دستگاه ترانسفورماتور ۱۶۰ مگاولت آمپر به ولتاژ ۳۳ کیلوولت کاهش‌یافته و از طریق تابلوهای 33 کیلوولت مجهز به بریکرهای گازی در دو شبکه مجزا توزیع می‌شود:
- شبکه اول: تأمین برق کوره‌های قوس الکتریکی
در این شبکه برق 33 کیلوولت از طریق کابل‌های فشارقوی به واحد کوره‌های قوس الکتریکی منتقل‌شده و توسط دو ترانسفورماتور اختصاصی به الکترودهای کوره‌های ذوب و پاتیلی برای ایجاد قوس الکتریکی انتقال می‌باید به‌منظور کنترل اثرات نامطلوب ناشی از عملکرد کوره‌ها، نظیر نوسانات ولتاژ (فلیکر) و توان راکتیو، یک سیستم اصلاح کیفیت توان (SVC) در نظر گرفته‌شده است.
- شبکه دوم: تأمین برق سایر بخش‌های کارخانه
این شبکه برق ۳۳ کیلوولت را از طریق کابل‌های فشارقوی به بخش‌های نورد، احیا و سیستم‌های پشتیبانی و جانبی ازجمله کارخانه تولید اکسیژن انتقال می‌دهد. سپس در هر واحد صنعتی با استفاده از ترانسفورماتورهای اختصاصی ولتاژ به ٦/٦ کیلوولت تبدیل‌شده و از طریق تابلوهای فشارقوی و متوسط در سراسر کارخانه توزیع می‌گردد. درنهایت برای تغذیه تجهیزات مصرف‌کننده، ولتاژ در نقاط موردنیاز توسط ترانسفورماتورهای توزیع به سطوح پائین تر کاهش می‌یابد.
با راه‌اندازی این سیستم تأمین انرژی، مجتمع فولاد زاگرس اندیمشک از یک زیرساخت برقی پایدار، کارآمد و ایمن برخوردار شده که نقش بسزایی در بهینه‌سازی تولید و بهره‌وری صنعتی این مجموعه خواهد داشت.